Mensen van vroeger

Iedereen heeft ze, en naarmate je ouder wordt, krijg je er waarschijnlijk meer: mensen van vroeger. Mensen van vroeger zijn niet per se mensen die er niet meer zijn – vaak gelukkig niet – maar doorgaans mensen die je niet meer ziet of spreekt. Mensen zoals buren uit je kindertijd, mensen bij wie je wel eens in de winkel kwam, maar nu niet meer, of mensen met wie je nog gestudeerd hebt.

Het bijzondere aan het zien van mensen van vroeger, zit in het eerste moment van herkenning: je herkent een oude vriendin of collega, en realiseert je gelijkertijd dat je geen idee hebt wat er van deze persoon geworden is. Waar maakt hij zich op een dag als vandaag druk om? Wat is de eerste handeling die zij verricht als ze zometeen thuiskomt? Vroeger had je hier misschien wel een antwoord op, of je kon het op zijn minst raden, maar dat vermogen is verdwenen. De eerste herkenning is ook een besef van verlies.

Als je elkaar niet op kwade gronden gemeden hebt, volgt er daarom op de eerste blikken van herkenning vaak een wat weeïge glimlach. Een ‘ach-dat-is-ook-zo-jij-was-er-ook-nog’-glimlach. Een glimlach die misschien ook wel moet uitdrukken dat je liever had gehad dat je elkaar nog goed kende, maar dat het leven nu eenmaal loopt zoals het loopt. Draagbaar zonder echt beheersbaar te zijn. Een verhuld excuus, een excuus zonder jezelf aansprakelijk te stellen. Een excuus uit beleefdheid misschien, maar daarom niet gelijk minderwaardig.

Af en toe vergeten mensen van vroeger (waartoe we allemaal behoren) die laatste nuance. Dan voelen ze zich plotseling toch schuldig. Verantwoordelijk voor het contactverlies. Dan zeggen ze, goedbedoelend: “Laten we snel wat afspreken.” Of: “Ik wil graag weten hoe het met je is.” Maar eigenlijk twijfelen ze zelf of ze het oprecht menen en dat maakt het voor beide partijen natuurlijk lastig. Pijnlijk worden dan reacties als “Ja, natuurlijk, dat moeten we doen” of “Ik wil ook absoluut weten hoe het met jou is!”, waarmee de twijfel alleen maar verdubbeld wordt.

Toch, je kunt het geen van beiden verwijten. Het is lastig inschatten met mensen van vroeger. En soms – want daar moet immers ook rekening mee worden gehouden – worden mensen van vroeger, mensen van nu. Of zelfs mensen voor altijd. Wat gestamel in het begin is dan een kleine prijs.